,, [...] mieli zostać zgładzeni i wyklęci. Po pierwszej śmierci czekała ich śmierć druga: wieczne zapomnienie. Mieli zniknąć na zawsze, pozbawieni własnego grobu, bez nekrologu w gazecie i wzmianki w podręcznikach historii […]"
,,Z lektury…"
– Spisane będą czyny i rozmowy –
Ale kto spisze? I zapisze co?
I jakie potem uczone głowy
Będą rozjaśniać pamięci noc
[...]
/ Ernest Bryll
,Mtacminda"
[...]
Gdzieś tam w etnografii
pozostaniemy, gdzieś tam po słownikach
zasuszą listek naszego języka.
– Jakiś tam znawca na pewno potrafi
wygrzebać potem spośród kłębowiska
– krew oskrobując uczonym pazurem –
na wpół umarłe tętno.
[...]
/ Ernest Bryll [ Mtacminda – święta góra w Gruzji.]
Szanowni Państwo!
My, Polacy, w ostatnich wiekach, walcząc o wolność narodu i Ojczyzny, zapisaliśmy wiele bohaterskich i tragicznych kart historii. Jednak nawet na tym tle dzieje powstania antykomunistycznego wyróżnia szczególny dramatyzm.
Żołnierze drugiej konspiracji stanęli zbrojnie przeciwko całej potędze sowieckiego imperium. Stanęli w obronie rodaków, poddanych terrorowi przez nową władzę, zainstalowaną w kraju z woli Stalina. Zwalczali funkcjonariuszy i współpracowników aparatu bezpieczeństwa, uwalniali więźniów politycznych, obnażali kłamstwa partyjnej propagandy. Z początku odnosili liczne sukcesy, zwyciężali w wielu potyczkach z przeważającymi siłami nieprzyjaciela, rozbijali areszty i komisariaty, karali donosicieli.
Niezłomni wkrótce jednak zdali sobie sprawę, że nie mają szans na trwałe zwycięstwo. Niektórzy żywili nadzieję na pomoc zachodnich aliantów, zmianę sytuacji geopolitycznej – lecz ta rozwiała się szybko. Bili się więc nadal, ale już nie o to, by wyzwolić kraj, ocalić choćby swoich najbliższych lub samemu przetrwać. Walczyli w obronie honoru wojskowego i ludzkiej godności. Walczyli już nie o życie w niepodległym państwie, lecz o prawo do śmierci za Polskę. Walczyli mężnie i umierali z jej imieniem na ustach.
Władze komunistyczne tępiły ich z całą bezwzględnością. Przeciw z roku na rok topniejącym siłom podziemia kierowały regularne oddziały wojska, milicji i UB, ściśle współdziałające z Armią Czerwoną i NKWD. Stosowały masową inwigilację i represje także wobec cywili, którzy wspierali „leśnych”. Łudziły ogłaszanymi amnestiami, by ujawniających się zamykać w więzieniach, torturować i w majestacie sądowego bezprawia skazywać na kary śmierci. Ostatni, najwierniejsi żołnierze Rzeczypospolitej mieli zostać zgładzeni i wyklęci. Po pierwszej śmierci czekała ich śmierć druga: wieczne zapomnienie. Mieli zniknąć na zawsze, pozbawieni własnego grobu, bez nekrologu w gazecie i wzmianki w podręcznikach historii. […]
/ Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda
Z bibliotecznej półki ZSP Nr 2 we Włoszczowie o Wyklętych...
Zofia Cherezińska, ,,Legion",
,,Szereg ludzkich dramatów, dylematów, w tle koszmar Drugiej Wojny Światowej i jeden cel - zwycięska niepodległość. ,,Legion" to opowieść o Brygadzie Świętokrzyskiej utworzonej w sierpniu 1944. W tej książce słowo ojczyzna ma chyba najbardziej autentyczną definicję, jaką można gdziekolwiek znaleźć. Nie chodzi oczywiście o treść, a postawę, o obraz męstwa i odwagi, gotowość poniesienia najwyższej ceny, jaką było życie. Wiele żyć oddanych w imię wolności, przysypanych ziemią, prześladowanych, zapomnianych. Elżbieta Cherezińska przywraca ich ponownie do świata żywych, a przede wszystkim oddaje im hołd. Prawdziwe oblicze Narodowych Sił Zbrojnych wskrzeszone po latach prześladowań, uśmiercone z powodu idei.
,,Legion" był największym ugrupowaniem NSZ i brygadą, która odmówiła wykonania rozkazu przyłączenia się do Armii Krajowej. Niepoprawni politycznie, wojowniczy, ale do końca zwycięzcy. Pierwotnie w imię programu polityczno-militarnego walczyła z komunistycznymi partyzantami i wojskami sowieckimi na terenie Kielecczyzny. Jednocześnie żołnierze Brygady Świętokrzyskiej celowali przeciw Niemcom z przerwami, by ponownie ich zaatakować pod koniec wojny. Autorka opisuje wiele akcji tej walecznej formacji, m. in. tę w Holiszowie, gdzie uratowali z obozu koncentracyjnego od śmierci poprzez spalenie kilkaset kobiet, ale niewielu o tym wie. W czasach komuny, byli uznani, jako "polscy faszyści", dodatkowo owiani czarną legendą o NSZ. Czy prawdziwie oskarża się ich o kolaboracje z Niemcami? Jak wiele jeszcze kłamstw niesie komunistyczna propaganda zaburzając obraz brygady?
Elżbieta Cherezińska skupia swą twórczość głównie na pisaniu powieści historycznych, które podbiły polskie listy bestsellerów. Do jej dorobku literackiego można zaliczyć ,,Grę w kości", przenoszącą Czytelników w czasy średniowiecza, a konkretnie zjazdu gnieźnieńskiego. ,,Północna droga" to historia Wikingów. ,,Odrodzone królestwo" z kolei nawiązuje do rozbicia dzielnicowego. ,,Legion" w 2014 został uznany za Książkę Roku 2013 przez magazyn literacki ,,Książki".
/ recenzja taniaksiązka.pl
Źródło: domeny publiczne
Redakcja: Lidia Jurek