08.05.2021 r.

 76 lat temu zakończyła się II wojna światowa w Europie.
Najokrutniejszy konflikt  zbrojny w dziejach ludzkości.
Od 1 września 1939  do 8 maja 1945 w wyniku działań wojennych
 życie straciło ok. 6 milionów Polaków.

..Ludzie ludziom zgotowali ten los." / Zofia Nałkowska, ,,Medaliony" 

Niemcy, Berlin, 1945-05-08. Feldmarszałek III Rzeszy Wilhelm Keitel (u szczytu stołu) podpisał akt bezwarunkowej kapitulacji Niemiec.   /Fot. PAP/CAF/APN/ NAC 

8 maja 1945 r. wszedł w życie podpisany dzień wcześniej w Reims akt bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy Niemieckiej. Kapitulację wojsk niemieckich w Berlinie podpisał feldmarszałek Wilhelm Keitel. Dokument ten oficjalnie zakończył II wojnę światową w Europie - najkrwawszy konflikt w dziejach ludzkości. 

,,W pokoju synowie grzebią swoich ojców, a na wojnie - ojcowie swoich synów."
/ Ryszard Kapuściński, ,,Podróże z Herodotem"

Największy konflikt na świecie zakończył się dopiero w sierpniu. Pochłonął ponad 50 mln ofiar – poległych, zamordowanych i zmarłych w wyniku działań wojennych. Według danych przedstawionych w publikacji Instytutu Pamięci Narodowej „Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami”, pod redakcją prof. Wojciecha Materskiego i prof. Tomasza Szaroty, w czasie II wojny światowej zginęło ok. 6 mln mln obywateli polskich.

Gorzki smak zwycięstwa...

Akt kapitulacji Niemiec oznaczał koniec sześcioletnich zmagań. Nie oznaczał jednak uwolnienia kontynentu spod panowania autorytaryzmu. Europa Środkowa na pół wieku znalazła w okowach komunizmu,  pod kontrolą ZSRS.

Dla Polski jednak rozpoczął się okres walki z nowym, sowieckim okupantem, który już od momentu ponownego wkroczenia na ziemie polskie w styczniu 1944 r. zwalczał wszelkie polskie dążenia do pełnej niepodległości. Rozpoczął się okres aresztowań, przesłuchań, tortur i mordów na żołnierzach polskiego podziemia antykomunistycznego. Często w tym celu Sowieci wykorzystywali więzienia, w których nie tak dawno to Niemcy mordowali Polaków.

W tym czasie sprawa polska została zdradzona na arenie międzynarodowej. Podczas konferencji w Jałcie (luty 1945) zachodni Alianci zgodzili się na oddanie znacznej części ziem wschodnich dawnej Rzeczypospolitej w ręce Stalina, a pozostałą część polskiego terytorium oddano pod zwierzchnictwo Rosji sowieckiej. Dodatkowo na Syberii wciąż pozostawało ponad 300 tysięcy deportowanych Polaków.
https://dzieje.pl/wiadomosci/76-lat-temu-zakonczyla-sie-ii-wojna-swiatowa

Czy zatem Polacy mogli w pełni cieszyć się z zakończenia wojny?

Zarówno żołnierze polskiego podziemia, jak i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie nie mogli czuć się zwycięzcami. Żołnierze PSZ musieli liczyć się z aresztowaniem, w przypadku gdyby zdecydowali się wrócić do „wolnej” Polski. Setki polskich żołnierzy pochodziło z odebranych Polce ziem wschodnich. Powrót oznaczał rezygnację z polskiego obywatelstwa, a także ponowną deportację na Syberię. Walczący w kraju stanęli przed dramatycznym wyborem: ujawnić się i liczyć na łaskę Sowietów czy kontynuować walkę z dala od rodzin? Wielu wybrało kontunuowanie walki z nadzieją na pełną niepodległość.

Gdy Europa świętowała koniec wojny, w naszym kraju, polscy żołnierze
walczyli dalej o uniezależnienie polskiej władzy od Moskwy...

W powojennej Polsce terror i śmierć nadal zbierały obfite żniwo. Tuż za frontem przesuwającym się na zachód polskich ziem postępowały oddziały NKWD. Wraz z nimi współpracowali zdrajcy polskiego narodu. W tamtym czasie zapełniały się więzienia twórcami Polskiego Państwa Podziemnego, żołnierzami Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych i innych organizacji niepodległościowych oraz żołnierzami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, którzy odważyli się powrócić w swoje rodzinne strony. Więzienie, tortury, zsyłka w głąb sowieckiej Rosji i śmierć groziły wszystkim polskim patriotom, którzy nie godzili się z narzuconym bezbożnym i nieludzkim, bolszewickim systemem władzy.

Jeden przykład -  w nocy z 8 na 9 maja 1945 r. oddział dowodzony przez mjr. Jana Tabortowskiego „Bruzdę” opanował Grajewo, rozbijając przy tym Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego oraz Komendę Powiatową Milicji Obywatelskiej. Podczas akcji uwolniono także ponad 60 więźniów.

Mimo zakończenia wojny władze sowieckie nadal przetrzymywały tysiące Polaków w więzieniach i łagrach. Często byli to żołnierze podziemia niepodległościowego. Dlatego też 9 maja więźniowie zorganizowali ucieczkę z białostockiego aresztu, skąd uwolniło się ponad 100 więźniów przetrzymywanych tam przez władze komunistyczne.

11 maja pod wsią Wyrzyki niedaleko Drozdowa patrol dowodzony przez mjr. „Bruzdę” przeprowadził udaną akcję odbicia z rąk UB dowódcy jednego z plutonów – plut. „Jałowca”. W wyniku tej akcji zginęło lub odniosło rany 16 funkcjonariuszy UB.

Akcje te stały się swoistym manifestem pokazującym, że Polska wciąż walczy o pełną niepodległość i nie godzi się z postanowieniami zawartymi podczas konferencji jałtańskiej.

,,(,,,) abym stawszy się Następcą Piotra świadczył przed całym światem o tym, co jest wielkością człowieka naszych czasów - i co jest jego nędzą. Co jest jego klęską i co jest jego zwycięstwem". Oświęcim bowiem ,,jest rozrachunkiem z sumieniem ludzkości", jest ,,świadectwem wojny". To wojna ,,niesie z sobą ów nieproporcjonalny przyrost nienawiści, zniszczenia, okrucieństwa. A jeśli nie da się zaprzeczyć, że objawia również inne możliwości ludzkiej odwagi, bohaterstwa, patriotyzmu, to jednak rachunek strat przeważa". I ostrzega, by nie uśpić sumień, bo ,,za wojnę są odpowiedzialni nie tylko ci, którzy ją bezpośrednio wywołują, ale również ci, którzy nie czynią wszystkiego,
co leży w ich mocy, aby jej przeszkodzić."

,, Nigdy więcej wojny! Nigdy więcej wojny". Nigdy jeden naród nie może rozwijać się kosztem drugiego, nie może rozwijać się za cenę drugiego, za cenę jego uzależnienia, podboju, zniewolenia, za cenę jego eksploatacji, za cenę jego śmierci". 
                               
 /Jan Paweł II, Papież, homilia 7 czerwca 1979 r. w KL Birkenau, która rozpoczęła
Jego wielkie nauczanie przeciwko wojnie i na rzecz pokoju.

 Spot  rocznicowy wyprodukowany w 2020 r.

Źródło: ipn.gov.pl, dzieje.pl YT [dostęp 2021-08-05], idziemy.pl [dostęp 2009=08-30]
Redakcja: Lidia Jurek